غلامحسین هادی نژاد: گیاهان دارویی، گیاهانی هستند که یک یا چند اندام آن ها خواصی دارند که برای درمان و تسکین درد برخی بیماری ها مفید است.
گیاهان دارویی یکی از منابع غنی کشور است. از ۸ هزار گونه گیاهی شناخته شده در کشور حدود ۲ هزار و ۵۰۰ گونه آن جزو گیاهان دارویی هستند.
در استان بوشهر طی تحقیقاتی که در فاصله سال های ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۸ خورشیدی صورت گرفته، ۲۰۰ گونه گیاه دارویی شناسایی شده است.
گیاهان این منطقه اگر چه با توجه به شرایط آب و هوایی، فلور گیاهی دارند ولی اکثرا از نظر خواص دارویی قابل توجه اند.
داروهای گیاهی نسبت به داروهای شیمیایی مزایا و امتیازاتی دارند و فاقد عوارض و معایب داروهای شیمیایی هستند. متخصصان این رشته معتقدند باید بیماران را به مصرف داروهای گیاهی و گیاهان دارویی سوق داد.
این کار توسط برخی کشورهای آسیایی مانند چین و ژاپن انجام شده و نتایج خوبی هم داشته است. در ایران نیز چندی است قدم هایی در این زمینه برداشته شده و امید است نگاه علمی به این مساله، شاهد رشد روزافزون پرورش و استفاده از گیاهان دارویی باشیم.
با توجه به آنچه بیان شد و اهمیت استفاده از گیاهان دارویی در این نوشتار به معرفی برخی از گیاهان دارویی شهرستان دشتی و خواص درمانی و طبیعت آن ها پرداخته می شود؛
توصیف گیاه اسفرزه:
در منطقه ی دشتی به این گیاه بنگو (Bangu) می گویند. گیاهی است علفی و یک سال به ارتفاع ۱۰ تا ۳۵ سانتیمتر، برگهای آن باریک، دراز، نوک تیز و کرک دار است که به علت فقدان ساقه از روی زمین منشعب شده اند. میوه ی این گیاه پوستینه، شکوفا، دوخانه و محتوی معمولا یک دانه ی کوچک لغزنده و به رنگ قهوه ای روشن در هر خانه است. قسمت مورد استفاده این گیاه، دانه های آن است که قایقی شکل و به طول تا ۳ میلیمتر می رسند دانه های آن خاکستری مایل به صورتی است و خطی قهوه ای رنگ در طول قسمت مقعر دانه ی آن وجود دارد (مانند گندم).
خواص درمانی و طبیعت آن:
یکی از گیاهان فوق مفید برای سلامت انسان است و خواص دارویی آن به طور خلاصه عبارتند از: درمان ناراحتی سینه، زبان و حلق، سردرد، زخم روده، یبوست، نرم کردن خشکی بینی، اعصاب تسکین درد مفاصل، ورم های پشت گوش، خارش پوست، بواسیر، تصفیه خون، سوختگی، تاول و زخم های دهان، سالک، اسهال خونی، دیابت، کاهش وزن، ضد تب، چربی خون، نفخ معده، شادی بخش، التهاب کلیه و مثانه و سرماخوردگی. طبیعت گیاه اسفرزه سرد و تر است.
کاربرد آن در منطقه ی دشتی از این قرار است: اگر دندانی بر اثر کرم خوردگی خالی شده باشد برای رفع درد بنگو داخل آن می گذارند. از این گیاه برای تب کهنه استفاده می کنند. اگر کسی سینه درد داشته باشد به او بنگو و عسل می دهند. اگر جایی زخم باشد بنگو روی آن می گذارند.
منابع:
– خواص و مضرات گیاهان دارویی/ مسعود بلاغت نیا
– دایره المعارف مصور گیاهان دارویی/ احمد حاجی شریف و محمد یزد زاده
– گیاهان دارویی رودخانه ی مند/ دکتر سعید محمدی
– دشتی/ ذکریا رستگار