خبرگزاری فارس- شهرستان دشتی، آزاده حیدری نسب: خرمای استان بوشهر به دلیل قیمت مناسب‌تری که نسبت به سایر خرماها دارد می‌تواند بازار بسیار مناسبی چه در داخل کشور و چه بازار صادراتی داشته باشد. علاوه بر این خرمای کبکاب یک خرمای شناخته شده در کشور است که میل به خرید آن در سراسر کشور وجود دارد.استفاده از روش‌های مدرن در بسته‌بندی مواد غذایی نقش بسیار مهمی در بازاریابی و فروش محصول دارد. یکی از مرسوم‌ترین روش‌های فروش خرما در بازار استان بوشهر فروش خرما در جعبه‌های بسته‌بندی مرسوم است که خرما به صورت دستچین و منظم در جعبه چیده و عرضه می‌شود. جنس جعبه از مقوا یا کارتن است که در طرح و نقش‌های مختلف طراحی می‌شود.از آنجا که ویژگی‌های بسته و بسته‌بندی محصول خرما باید مطابق استاندارد باشد، مواد بسته‌بندی باید از جنس مورد تأیید و مخصوص مواد غذایی باشد و اثر سوئی روی محصول خرما نداشته باشد. برای بسته‌بندی محصول خرما در بسته‌های با ظرفیت بالا (۵ کیلوگرم) از کارتن‌های مقوایی استفاده می‌شود که برای محافظت بیشتر محصول و جلوگیری از اتلاف رطوبت باید محصول خرما را در نایلون پلاستیکی بسته‌بندی و سپس داخل کارتن‌های مقوایی قرار داد.اکنون که محصول خرمای ۸۵ درصد از نخلستان‌های استان بوشهر برداشت شده و فصل برداشت آن رو به پایان است، توجه به بسته‌بندی و فرآوری مناسب خرما در کارگاه‌های بسته‌بندی و فرآوری این محصول، می‌تواند باعث شود که در بازارهای داخلی و خارجی با استقبال بهتری روبه‌رو شده و محصولات تولیدی استان بازار مناسب‌تری داشته باشند.
فرآوری خرمای جنوب کشور در استان‌های شمالی
اسماعیل ضیا از نخل‌داران و تولیدکنندگان خرما در شهرستان دشتستان نیز در گفتگو با خبرنگار فارس می‌گوید: در دشتستان محصول خرما هم بسته‌بندی سنتی در کارتن و پلاستیک، و هم در ظروف پلاستیکی صورت می‌گیرد. بسته‌بندی در سطل‌های پلاستیکی در وزن‌های یک کیلویی، ۶۰۰ گرمی و دو کیلویی هم انجام می‌شود. استفاده از ظرف‌های پلاستیکی دو سه سالی است که رواج پیدا کرده است.وی با اشاره به اینکه آذربایجان شرقی بزرگ‌ترین صادرکننده خرما در ایران شناخته می‌شود، بدون داشتن حتی یک اصله نخل، می‌گوید: آذربایجان شرقی با داشتن سابقه ۱۵ ساله در فرآوری و بسته‌بندی خرما، سالانه بیش از ۵۵ هزار تن خرما به کشورهای مختلف صادر می‌کند.ضیا ادامه می‌دهد: خرمای درجه ۲ ما که به آن خرمای ضایعاتی می‌گویند و در پلاستیک بسته‌بندی می‌شود به شبستر، صوفیان و تبریز می‌رود و در آنجا تبدیل به کیک، کلوچه، تمر و لواشک و … می‌شود. در صورتی که در استان بوشهر این‌گونه صنایع فرآوری و تبدیلی خرما وجود ندارد و ۱۰۰ درصد خرمای درجه دو ما به خارج از استان نظیر آذربایجان شرقی عرضه می‌شود.وی عنوان می‌کند: صنایع بسته‌بندی در استان بوشهر با کمبود شدید امکانات مواجه هستند. هیچ نهاد پاسخگویی نیست، جهاد کشاورزی یا بانک کشاورزی یا نهادی که واقعا صاحبان این صنایع را حمایت کند و تسهیلاتی در اختیار آنها قرار دهد. شعارهایی که می‌دهند اصلا عملی نمی‌شود. صاحبان صنایع انگیزه کار ندارند، چون تجهیز امکانات نشده‌اند. برای تهیه تجهیزاتی مثل دستگاه شستشو، میز، ریل، سرند و دستگاه سرب و … تسهیلات نیاز است.
نارضایتی نخل‌داران از عدم حمایت مسئولان
ضیا ادامه می‌دهد: معاونت اقتصادی استانداری باید با هماهنگی جهاد کشاورزی استان و بانک‌های عامل، تسهیلات کم‌بهره جهت حمایت از تولیدکنندگان در بخش خرما و رفع کمبود امکانات و تجهیزات جهت مکانیزه کردن و صنعتی کردن کارگاه‌های فرآوری و بسته‌بندی خرمای استان در اختیار آنان قرار دهد. در وهله اول از کشاورزان حمایت کنند و هم از صاحبان کارگاه‌های بسته‌بندی و فرآوری.وی که از نخل‌داران بخش سعدآباد است بیان می‌کند: حدود ۹۰ درصد محصول خرمای استان بوشهر در داخل کشور عرضه می‌شود. باید مرزها باز شود، سخت‌گیری گمرک‌ها کمتر شود و تعرفه‌ها کمتر کنند تا بتوانیم صادرات بیشتری داشته باشیم.ضیا در اشاره به دیگر مشکلات نخل‌داران می‌گوید: هزینه‌های خرما بالاست، همین گرده‌افشانی، کنه زدن، شخم زدن، کود شیمیایی و کمبود آب که باید از طریق چاه‌های آب و تهیه گازوئیل که علاوه بر گرانی آن کمیاب هم هست. چون اکثر چاه‌های آب برقی نیستند و بیش از ۹۸ درصد آبیاری نخیلات در دشتستان به روش غرقابی است.وی که از تولیدکاران و صاحبان کارگاه بسته‌بندی خرما در دشتستان است، عنوان می‌کند: به عنوان یک تولیدکار از مسئولین امر در استانم ناراضی هستم و ناامیدم. ۴ میلیون اصله نخل از ۶ میلیون اصله نخل واقع در استان بوشهر، در شهرستان دشتستان واقع شده است. بیش از ۱۵۰ بسته‌بندی کار در دشتستان داریم، از بسته‌بندی‌های خرد تا کلان که هیچکدام از آنها را دولت از جهت تسهیلات حمایت نمی‌کند.
بسته‌بندی‌های مدرن خرما هزینه‌بر است
علی عالی‌زاده از نخل‌داران شهرستان تنگستان در گفتگو با خبرنگار فارس در رابطه با چگونگی عرضه محصول خرمایشان به مصرف‌کنندگان می‌گوید: محصول خود را بیشتر در جعبه‌های مقوایی و پلاستیک بسته‌بندی می‌کنیم، اگر بخواهیم در ظرف‌های پلاستیکی بسته‌بندی کنیم مبلغی بین ۱۲ هزار تومان تا ۱۸ هزار فقط هزینه ظرف است.وی که محصول خرمای زاهدی باغش را پس از برداشت جهت بسته‌بندی و عرضه به بازار به صاحبان کارگاه‌های فرآوری خرما فروخته است، می‌گوید: هر اصله نخل بین ۷۰ تا ۸۰ کیلو برداشت داشتم. البته هر ساله نیمی از درآمد حاصل را صرف خود باغ می‌کنیم. کود و آب شیرین و… باعث می‌شود که بازدهی بهتری داشته باشد.عالی‌زاده در اشاره به مشکلات فروش خرما عنوان می‌کند: چون نقدینگی در دست مردم کم است، اغلب خریداران محصول خرما در پرداخت هزینه آن معطل می‌کنند و همین امر باعث می‌شود نتوانیم روی کارمان برنامه‌ریزی کنیم، مثلا من هنوز مقداری از پول خرمای پارسال طلب دارم.وی اضافه می‌کند: امسال خرمای کبکاب کیلویی ۶۰ هزار تومان فروخته شده، اما بستگی به میزان مرغوبیت دارد. بعضی جاها که خرمای آن ریزتر بوده، ارزانتر هم فروخته شده است. خرمای امسال کیفیت بسیار خوبی داشت و از محصول پارسال خیلی بهتر بود.
استانداردهای خرما
محسن مشتاقی سرپرست اداره کل استاندارد استان بوشهر در گفتگو با خبرنگار فارس اظهار داشت: استانداردهای مختلفی در زمینه خرما تدوین شده‌اند که برخی از آنها در قالب خود محصول و برخی در خصوص آیین کار فرآوری و بسته‌بندی محصول است. استانداردهای ملی محصول در سه قالب استاندارد خرمای خشک، نیمه خشک و خرمای نرم و رطب قرار گرفته‌اند.سرپرست اداره کل استاندارد استان بوشهر می‌گوید: یکی از مسائلی که باعث عقب‌افتادگی استان در زمینه خرما شده، ضعف تکنولوژی و عدم توجه به بسته‌بندی‌های نوین مواد غذایی است. بر اساس استانداردهای ملی، خرما به سه طبقه خرمای درشت، متوسط و ریز طبقه‌بندی می‌شود که بر اساس تعداد خرما در یک کیلوگرم است. علاوه بر آن یک استاندارد نیز برای خرمای سایر برای مصارف صنعتی وجود دارد که با دیگر استانداردها متفاوت است.وی در اشاره به چگونگی نظارت اداره استاندارد بر کارگاه‌های فرآوری خرما تصریح کرد: نمونه‌برداری و بازرسی از واحدهای تولیدی به صورت سرزده و تصادفی توسط کارشناسان اداره کل یا شرکت‌های بازرسی انجام می‌شود و نمونه‌ها جهت انجام آزمون به آزمایشگاه ارسال می‌شود. پس از انجام آزمون در صورت مغایرت، با واحد تولیدی بر اساس نوع نقص بند آزمون برخورد خواهد شد.
اصالت سنجی بسته بندی خرما
سرپرست اداره کل استاندارد استان بوشهر اضافه کرد: نشان زیبای استاندارد درج شده روی بسته‌بندی محصول معرف استاندارد بودن آن است، علاوه بر آن زیر علامت استاندارد کد ۱۰ رقمی وجود دارد که می‌توان با ارسال آن به سرشماری ۱۰۰۰۱۵۱۷ از اصالت پروانه درج شده روی محصول اطمینان حاصل کرد.ابراهیم دانا مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر نیز در گفتگو با خبرنگار فارس اظهار داشت: ۳۴ هزار هکتار از اراضی استان بوشهر سطح زیر کشت باغات خرما است و شهرستان‌های دشتستان، تنگستان، جم، دشتی، گناوه و بوشهر به ترتیب بیش‌ترین سطح زیر کشت را دارا می‌باشند که بیش‌ترین تولید محصول خرما مربوط به شهرستان دشتستان است.تولید ۶۵ درصد خرمای استان در دشتستانوی با اشاره به اینکه بخش آبپخش و بخش سعدآباد بیش‌ترین سطح زیر کشت درخت خرما را دارند، افزود: سالانه ۱۹۰ هزار تن محصول خرما در سطح استان بوشهر تولید می‌شود که ۶۵ درصد آن مربوط به شهرستان دشتستان است.دانا واریته‌های کبکاب، زاهدی، خاصویی، پیارم، مجول و سایر … را از انواع محصول خرمای تولیدی استان دانست که رقم غالب آن کبکاب است و گفت: خرمای تولیدی استان به اکثر نقاط کشور و همچنین به کشورهای حوزه خلیج فارس، آسیای میانه، روسیه، پاکستان و کشورهای اروپایی صادر می‌شود.وی با بیان اینکه صنایع تبدیلی محصولات خرما در استان جوابگوی خرمای تولیدی استان نیست، عنوان کرد: برای تولید خارک از ارقام بریمی، حاج‌باقری، بریمی و برای رطب از ارقام کبکاب، برهی، استعمران و خنیزی استفاده می‌شود و برای خرما ارقام کبکاب، مجول، پیارم، برهی و خنیزی مطلوب‌تر است.
دانا بیان کرد: سازمان در بحث توسعه خرما برنامه‌ای نداشته است، تنها با حذف ارقام کم‌بازده و غیراقتصادی با ارقام پربازده، اقتصادی و تجاری مانند مجول و پیارم به جای کبکاب و سایر موافقت و همکاری می‌شود.